On-air
Maar door de komst van de horizontale programmering van de commerciële radiostations en het antwoord van de publiek zenders daarop is die luxe voor altijd verleden tijd. Jocks zitten vaak vijf dagen in de week 3 uur per dag op de radio. De komst van voice-tracks en bezuinigingen hebben er voor gezorgd dat radio-jocks veel meer on-air-uren maken dan ooit te voren.
Op zich niks mis mee, want oefening baart kunst en dus zou je zeggen dat hoe vaker en langer een jock programma maakt, des te beter het product wordt. Maar helaas geldt dat zeker niet voor alle jocks! In de combinatie van veel on air zijn en niet voldoende aandacht en tijd er aan besteden schuilt een groot gevaar…de sleur-jock!
Automatische piloot
Dit fenomeen zie en hoor ik de laatste tijd vooral terug bij parttimers (op veel regionale en lokale stations) die naast hun show op de radio nog ander werk doen. Vaak is het radiowerk iets wat er nog vlug bij gedaan moet worden en dat komt de kwaliteit van die programma’s niet ten goede. Maar ook steeds meer fulltimers op landelijke zenders lijken hun programma te presenteren op een soort van automatische piloot en door die gemakzucht is er nog weinig verrassends te bespeuren in hun presentatie.
Uitdagend
Steeds dezelfde bewoordingen op dezelfde momenten bij dezelfde items maken het voor de luisteraar weinig uitdagend om te luisteren. Bij sommige jocks weet je van te voren de exacte woorden van wat hij of zij zo meteen gaat zeggen.
Neem als voorbeeld een weerbericht van radio XXXX. Natuurlijk zijn er voor de herkenbaarheid bepaalde procedures die bepalen wat de dj in elk geval moét zeggen. Je wilt in elk geval dat de jock de stationsnaam noemt om het weer te ‘branden’. Een tijdmelding in combinatie met de stationsnaam en een service-element als het weerbericht verhoogt de herinnering voor de luisteraar die respondent is voor het CLO, dus die moet er ook in. Maar voor de rest is het aan de creativiteit van de jock om van een item met statische inhoud iets entertainend en verrassends te maken!
Bij veel jocks weet je nu al hoe dat weerbericht gaat klinken: “2 over half 3, het XXXX-weer, vandaag half tot zwaar bewolkt…”. Een stuk verrassender zou zijn als hij of zij zou beginnen met “2 over half 3, het XXXX-weer, ik weet niet of je zwembroek nog past? Check dat zo meteen ff want het wordt heet vandaag!...”. Of “Brrrr 2 over half 3, brrr het XXXX-weer, je raadt het al het wordt koud vandaag”. Of “[geluid van gerommel in de studio] 2 over half 3, het XXXX-weer, [geluid van gerommel in de studio] ja sorry, ik ben m’n zwembroek alvast aan het aandoen, morgen temperaturen van boven de 30 graden…” Je kunt het zo gek, grappig, emotioneel, inventief maken als je zelf wilt…zolang je ook maar de programmatische elementen als stationsnaam en tijdmelding niet vergeet!
Afwisseling
En natuurlijk hoef je niet altijd bij elk weerbericht iets aparts te doen, wissel af! Afwisselen zorgt juist voor variatie. En zorg er zeker voor dat je niet elk weerbericht hetzelfde grapje doet! In de tijd dat Wikileaks erg in het nieuws was hoorde ik een jock op een erg grappige manier dit nieuws verwerken in een weerbericht: “2 over half 3,het XXXX-weer, ik weet niet of je het ook al hebt gezien maar het is net uitgelekt via Wikileaks. Het wordt morgen koud en regenachtig…”. Op zich een leuke manier om het weerbericht verrassender te maken. Jammer was wel dat hij het uur erop exact hetzelfde deed en het uur daarna weer!
Vaste items
Ook bij andere vaste items in programma’s gebruiken veel jocks elke keer exact dezelfde bewoording. Een spelletje waarbij de luisteraar naar aanleiding van een fragment de plaat moet herkennen…en elke keer als het fragment gedraaid wordt zegt de jock letterlijk: “maar hoe klonk ie nou ook al weer”? Een kleine moeite om de volgende keer iets anders te zeggen als “als je ‘m net gemist hebt, dit is ‘m…” of “hij is moeilijk merk ik al, luister nog een keer”.
Gewoontedieren
Vaak hebben jocks het zelf niet eens door dat ze zo’n automatische piloot zijn geworden. Pas na een aircheck-sessie waarbij de spreeks van een aantal dagen op dezelfde uitzendtijden achter elkaar worden gezet, schrikken ze zich rot als ze het zelf terug horen. Maar de luisteraar heeft dit al veel eerder in de gaten! Mensen zijn gewoontedieren die elke (werk)dag hetzelfde doen op dezelfde tijd. Opstaan, ontbijten, in de auto rijden etc. Als ze dan ook nog eens tijdens die vaste routine elke keer op hetzelfde moment hetzelfde uit de radio horen komen, wanen ze zich vast in de film Groundhog Day! En we weten ondertussen waar het de hoofdrolspeler Bill Murray in die film toe aanzet dat hij elke dag hetzelfde hoort als z’n wekkerradio aanspringt! Radio moet natuurlijk wel herkenbaar zijn maar niet voorspelbaar.
Dus zorg (binnen de grenzen van de afgesproken stationsprocedures) voor variatie/afwisseling in de introductie en uitvoering van alle elementen in een radioprogramma en zeker van de vaste items!
